UDALERRI BIZIGARRIAGOA

Udalerri bizigarriagoa, pertsonak eroso, seguru eta duintasunez bizi ahal izateko baldintzak eta zerbitzuak eskaintzen dituena. Bertako auzoak ondo lotuta, lurralde-antolamendu egokia duena eta biztanleriarentzako garraioa doakoa izan dadin ahalegintzen dena. Berdegune gehiagoko udalerria, hirigintza-garapena aintzat hartzen duena, betiere ingurumena babestuz eta errespetatuz, baita kultura- eta arkitektura-ondarea ere. Bakea eta bizikidetza helburu dituen udalerria.

1. 15 minutuko hiria izateko filosofiaren aldeko apustua egiten dugu 15 minutuen filosofia hirigintza-plangintzaren kontzeptu bat da, eta horren arabera, zerbitzuak epe horretan eskuratzea proposatzen da. Lana, erosketak, hezkuntza, osasun-zentroak eta aisialdiko zerbitzuak oinez – edo bizikletaz – egin litekeen distantzian egon beharko dute hiriko toki guztietatik. Horrek esan nahi du udalak ematen dituen zerbitzuak berriro definitu behar direla, bai eta hirigintza-erabilera mistoak edo bateragarriak ere, auzoetan ekoizpen-guneak, ekipamenduak eta zerbitzuak daudela bermatzeko.

2. Energia sortu eta banatzen duten enpresa publikoen, kooperatiben eta Energia Komunitateen sorrera sustatzea Tokiko Energia Subiranotasun Jasangarriaren Plana abian jarriz, eraikin publikoek, etxebizitza komunitarioen estalkiek, industrialdeek, pergolek, markesinek eta abarrek eskaintzen duten energia berriztagarrien hedapen potentzial guztia aprobetxatuz, besteak beste, panelak, eoliko txikiak edo geotermia-sistemak bezalako mekanismoak ezarriz, udalak oligopolio elektrikoarekiko duen mendekotasuna murrizteko helburuarekin.

3. Animaliak babesten dituen Udal Ordenantza bat sortzea, aldian-aldian CES/HEA metodoa (harrapatzea, esterilizatzea, askatzea) Aldian-aldian aplikatu ahal izateko, katu-koloniak kontrolatzeko xedeaz; animaliei tratu txar fisikoak edo psikologikoak eragiten dizkieten animaliekiko ikuskizunak (idi-probak, esaterako) antolatzeko baimenik ez emateko, ezta udal-baliabide materialak eskura jartzeko ere, eta abandonatutako animaliak biltzeko zerbitzua hobetuko duena, betiere mantenimendu-baldintza onak eta zero hilketa ziurtatuz, abandonatutako animaliak kudeatzen dituzten babesleekin edo elkarteekin lankidetzan.

4. Udalerrian eta eskualdean tokiko elikagaien ekoizpena eta kontsumoa koordinatzea eta dinamizatzea (“Zero kilometroko” dendak eta ostalaritza, eskolen eta egoitzen hornidura, azokak eta merkatuak antolatzea, etab.), tokiko edo eskualdeko landa garapeneko agentziekin lankidetza estuan. Horrela, erosketa-saski osasungarriagoa, merkeagoa eta jasangarriagoa sustatuko da.

5. Osasun publikoko plan bat egitea, ingurumen-kutsadura mota guztiak aztertuko dituena Eta kutsadura-iturriak murrizteko jarduerak eta herritarrei kutsadura horien berri emateko neurriak jasoko dituena.

6. Masa-turismoari lotutako jarduerak arautzea (Baimenak, sarbideak, tasak), bizikidetza bermatzeko eta herritarrak babesteko, hain zuzen pertsonen bizi-kalitatean, tokiko jarduera ekonomikoetan edo naturguneetan gertatzen diren abusuen eta gainerako ondorio negatiboen aurrean. Turismo-ostatuen lizentziak emateko moratoria bat ezartzea. Benetako beharrak eta bizikidetzaren, zerbitzuen eta ingurumenaren gaineko eragina aztertzea.

UDALERRI BIDEZKOAGOA

Udalerri bat bidezkoa izan daiteke soilik bermatzen badu pertsona guztiek eskubide eta zerbitzu publiko eta sozialak baliatzeko aukera dutela. Oinarrizko eskubideak, hala nola osasuna, hezkuntza, etxebizitza, energia edo enplegua, eskuratzea pribilegio ez diren udalerriak nahi ditugu. Enplegua sortzen duten herriak eta hiriak nahi ditugu Euskadin, eta enplegu hori kalitatezkoa eta egonkorra izan dadila. Jendeak bertan bizi nahi duen eta jendea bertan gera daitekeen udalerria.

7. Bermatutako Enpleguaren Tokiko Plan bat egitea, jarduera sozial eta ekologikoki erabilgarrietara bideratua Emakumeak eta gazteak eta gizarte-bazterkerian dauden edo langabezia-prestazioa jasotzeko eskubidea agortu dutenak kontratatzeari arreta berezia jartzen duena. Sektore hauetan sortuko dira lanak: zaintzan, mendekotasunean, udal-ekipamenduen, altzarien eta -instalazioen ustiapena eta kontserbazioa hobetzean, ingurumena mantentzean, etxebizitzen birgaitze iraunkorrean, irisgarritasunean eta hirigintza-berroneratzean sortuko dira lanak, arreta berezia jarrita gazteak, 45 urtetik gorakoak, emakumeak edo gizarte-bazterkeriako egoeran daudenak lan egin dezaten.

8. Garraio publikoan deskontuak sustatzen jarraitzea Pixkanaka jaisteko hitzarmenak sustatuz, erabateko doakotasunerantz aurrera egiteko.

9. Udalerrian ekonomia zirkularraren aldeko itun bat sustatzea, gizarte- eta ekonomia-eragileen parte-hartzearekin Kontsumo arduratsua bultzatzen duena, baliabide naturalen erabilera murrizten eta hondakinen kudeaketari balio sozial eta monetarioa ematen laguntzen duena. Ekonomia sozialeko, bidezko merkataritzako, kooperatibetako eta gune autogestionatuetako proiektuen ezarpena eta garapena sustatzea eta ahalbidetzea; erabiltzen ez diren espazio publikoak lagatuz, eremu degradatuak eta lehendik dauden azpiegitura fisikoak birgaituz, administrazio-emakidak ahalbidetuz eta abar.

10. Alokairu sozialeko etxebizitzen parke publiko bat sortzea Euskal herritar guztiek etxebizitza izateko duten eskubide subjektiboa bermatzeko. Parke hori sortzean, kontuan hartuko da zer egoeratan dauden beren ardurapean haurrak dituztenak eta/edo etxegatutakoak, bizitoki-alternatibak eskuratzeko lehentasunezko subjektu gisa. Esparru horretan, bizitegi-bermea eta horren garapena ahalbidetuko duen aurrekontu-zuzkidura eskatzea sustatuko duten politika publikoak sortzea ere bermatuko da udaletik.

11. Hutsik dauden etxebizitzei Ondasun Higiezinen gaineko Zergaren gehienezko errekargua sartzea Eta erabiltzen ez diren etxebizitzei kanona kobratzea, indarrean dagoen Etxebizitzaren Euskal Legean jasotakoaren arabera; horrez gain, Eusko Jaurlaritzaren “Etxebizitza Hutsen Programarekin” eta lehendik dauden udal programekin bat egiten dutenei hobariak ematea, edukitzaile handien esku dauden etxebizitza hutsetatik hasita (finantza-entitateak, higiezin-entitateak edo “putre funtsa” moduko enpresak).

12. Osasun Mentaleko Udal Plan bat egitea Osasun mentalean prebentzio eta zaintza komunitarioa garatzen laguntzeko, eta plan horrek udal eskumen guztietan izango duen eragina zeharka jasoz.

13. Haur eskoletan plazak bermatzea, kalitatezkoak eta doakoak Haurreskoletan, 0 eta 3 urte bitartekoentzako tartean dauden gainerako erakundeei laguntza ekonomikoa eskatuz.

GUZTIONTZAKO UDALERRIA

Pertsona guztientzako udalerri batek aukera-berdintasuna eta diskriminaziorik eza sustatzen ditu, pertsonen jatorria, generoa, sexu-orientazioa, egoera sozioekonomikoa edo beste edozein egoera pertsonal edo sozial edozein dela ere. Giza eskubideak erreferentetzat hartzen dituen udalerria da, eta ez interes pribatua. Eta bertan guztiok gure eskubideak eta zaintzak eskura ditzakegu. Haurren eta gazteen alde jarduten duten herri eta hiriak dira, adinekoak eta pertsona zaurgarrienak zaintzen dituztenak, eta laguntza ematen dutenak nahi ez den bakardadea gertatzen denean.

14. Udalerrian Emakumeen Etxeak eta/edo Jabekuntza Feministako Eskolak sortzea Eta irekitzea bultzatzea, baita sareak ere, horien kudeaketan erabiltzaileen erantzunkidetasuna ahalbidetuz eta haien independentzia eta askatasuna sustatuz.

15. Zaintzaren Sistema Publiko bat sortzea Pertsona guztientzako zaintza-lanak arlo publikotik bere gain hartuko direla bermatzeko. Zaintza horiek profesionalizatuta egotea eta feminizatu gabe, zaintzak emakumeek doan beren gain hartu behar dituzten kulturarekin amaitzeko.

16. Gazteen Emantzipazio Plana ezartzea eta gazteei zuzendutako etxebizitza- eta enplegu-politika publikoak bultzatzea Emantzipatzeko beharrezko baldintzak lor ditzaten, bizitza-proiektu duin bat hasteko aukera izan dezaten. Alokairu sozialeko etxebizitza publikoen kopurua handitzea, gazteek emantzipatzeko aukera izan dezaten.

17. Bilatzen ez den bakardadea jasaten duten adinekoentzako laguntza-programa bat abian jartzea, autonomia ahalbidetzen duena, bizitza aktiboa sustatzen duten udal zentro soziokulturalek eta autogestionatuek garatutako programen bidez.

18. Eremu publikoa genero-irizpideen arabera planifikatzeko neurriak ezartzea, hirigintza feministaren ikuspegitik Emakumeen behar espezifikoak eta hirietan bizi diren pertsonen aniztasuna kontuan hartuta. Erabilera anitzeko espazio mistoak sortzea. Bizi garen lekutik hurbil daudela, espazio horietan berdeguneak, plaza eta parke estaliak eta ekipamendu publikoak konbinatuko dira, irekitzeko ordutegi zabalekoak eta ikuspen eta argiztapen egokikoak. Espazio irisgarriak, mota guztietako pertsonen beharrak asetzen dituztenak, aisialdiko jarduerak aukeratzerakoan haien bizi-erritmoak edo gustuak edozein direla ere.

19. Administrazioan eta udalerrian euskara sustatzeko udal-estrategia bat abian jartzea Bai eta euskararen erabilera normalizatzeko eta sustatzeko ordenantza bat ere, hizkuntza-paisaia, euskararen erabilera eta euskararen erabilera normalizatua sustatzeko tresnak arautuko dituena, eragile guztiekin egina. Euskararen ezagutza normalizatzeko eta sustatzeko tresna gisa, udal euskaltegi bat sortzea proposatzen dugu, euskara ikasteko doakotasuna bermatzeko xedeaz.

20. Gazteak modu autonomoan antola daitezen sustatzea, gazte zentro autokudeatuak lagunduz Proiektu eta zaletasun komunak dituzten gazteen topaketak sustatuz eta topaketa horietatik sortzen diren elkarte-ekimenetarako beste leku batzuekiko trukeak ahalbidetuz.

21. Migratzaileei eta errefuxiatuei harrera egiteko eredu berri bat bultzatzea Harrera integrala eta kalitatezkoa egiteko lan-protokolo bat jasotzen duena. Udal-zerbitzu publikoen erabilera unibertsala bermatu eta udalerri osoko gainerako zerbitzu publikoen erabilera sustatzea, pertsona haien administrazio-egoera edozein dela ere.

22. Bizitza independenteko programak ezartzea, dibertsitate funtzionala dutenei ahalik eta modu autonomoenean bizitzeko aukera emateko Horretarako, beste aukera batzuk bilatzea, bizitza egoitza batean edo senideen kargutik bizimodu autonomoago batera igaro ahal izateko, pertsona bera eta haren premiak zein nahiak lehentasuna direla.

23. Aurrez aurreko apustu-etxeetarako joko-baimen berrien emakidak geldiaraztea Eta gutxieneko distantzia ezartzea apustu-etxeen eta arriskutsutzat jotzen diren zenbait eremuren artean, hala nola ikastetxeen, errehabilitazio-zentroen eta ospitaleen artean, baita establezimendu horietako ikuskapenak indartzea ere, adingabeen sarrera kontrolatzeko.

UDALERRI DEMOKRATIKOAGOA

Ateak zabalik dituen Udala nahi dugu. Udal horretan, jendea izango da erakundearen parte. Herritarren parte-hartzean, ordezkagarritasunean eta aniztasunean, gardentasunean, kontuak ematean eta toki-erakundeen kontrol publikoan sinesten dugu. Benetan demokratikoa den tokiko gobernu egokiaren alde.